Etnofilologia kaszubska na Uniwersytecie Gdańskim świętuje w tym roku 10-lecie. Przez ten czas mury uczelni opuściło 24 absolwentów. Większość z nich pracuje na rzecz Kaszub i regionu.

Studia na kierunku etnofilologia kaszubska przygotowują do wykonywania zawodu nauczyciela języka kaszubskiego i języka polskiego (łącznie) lub pracy w instytucjach Pomorza związanych z szeroko pojętą kulturą – jako dziennikarz, animator życia społecznego, edukator w domu kultury, muzeum, a także edytor czy korektor. Główny trzon kształcenia stanowi praktyczna nauka języka kaszubskiego (również od podstaw) połączona z kształceniem kulturowym.

PIERWSZA ABSOLWENTKA

Jako pierwsza etnofilologię kaszubską ukończyła Paulina Gierszewska. – Etnofilologia kaszubska ukierunkowała moje życie zawodowo. Roboty jest masa, ale to dobrze, bo jest co robić, a to sprawia, że mogę sama się rozwijać – mówiła.

Prof. Urszula Patocka-Sigłowy, prorektor ds. studenckich na Uniwersytecie Gdańskim, uważa, że etnofilologia kaszubska jest na swoim miejscu.

– Trudno sobie wyobrazić lepsze miejsce do realizacji takiego zadania, jakim jest kształcenie w zakresie języka kaszubskiego, niż Gdańsk – podkreślała.

BRAK NAUCZYCIELI

Przewodnicząca Rady Programowej kierunku etnofilologia kaszubska oraz kierowniczka studiów podyplomowych Nauczanie języka kaszubskiego dr Justyna Pomierska podkreśliła, że to właśnie brak nauczycieli tego języka był głównym powodem uruchomienia kierunku dziesięć lat temu na Uniwersytecie Gdańskim.

– Jeszcze kilka lat temu na Pomorzu uczyło się kaszubskiego ok. 14 tys. uczniów, a nauczycieli było może stu. Z tego zdecydowanie mniej po odpowiednich studiach podyplomowych. Później weszła regulacja wskazująca, że uprawnienia nauczycielskie nabyć można tylko w wyniku ukończenia studiów wyższych, więc środowiska mniejszości językowych, w tym kaszubskie, zgłaszały postulat uruchomienia studiów wyższych w zakresie rodzimych filologii. Brakowało też wykształconych dziennikarzy, pracowników administracji itp. – powiedziała.

NAUKA KASZUBSKIEGO „OD ZERA”

UG podaje, że przedmioty filologiczne, takie jak: nauka o języku, czytanie i analiza utworów literackich, połączona z praktycznym pisaniem tekstów, zostały uzupełnione o historię Kaszubów, Pomorza i Polski oraz podstawową wiedzę z zakresu nauk społecznych, takich jak wiedza o kulturze, socjologia, psychologia i pedagogika dla nauczycieli.

– Uczymy kaszubskiego „od zera”, a nasze zajęcia praktycznej nauki języka kaszubskiego prowadzą najlepsi – zapewniała dr Pomierska, wskazując m.in. na prof. Marka Cybulskiego, który jest współautorem pierwszego podręcznika do lektoratu języka kaszubskiego.

– W zespole lektorów jest już też nasza absolwentka dr Joanna Ginter. W ubiegłym roku wydała dwie książki. Jedna to „Formë lubią normë”, przystępne wyjaśnienia i ćwiczenia z gramatyki. Druga to książka naukowa o ortografii – powiedziała.

WSPÓŁPRACA Z PRZYSZŁYM PRACODAWCĄ, SPOTKANIA I STUDIA DRUGIEGO STOPNIA

Uczelnia zapewnia, że już w czasie trwania nauki student może współdziałać z przyszłym pracodawcą m.in.: Zrzeszeniem Kaszubsko-Pomorskim, Kaszubskim Uniwersytetem Ludowym w Wieżycy, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie czy Radiem Gdańsk.

W ramach zajęć na etnofilologii kaszubskiej studenci mają m.in. spotkania z pisarzami i działaczami ruchu kaszubsko-pomorskiego, poznają folklor, zasoby kultur regionu, projekty w instytucjach kultury.

Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia absolwent może kontynuować naukę na studiach drugiego stopnia m.in. na kierunkach filologicznych lub kulturoznawstwie, pedagogice, socjologii, politologii, historii, etnologii czy filozofii.

24 ABSOLWENTÓW

Dr Pomierska przekazała, że przez 10 lat kierunek ukończyło 24 absolwentów. – Dla społeczności kaszubskiej to 24 kaszubistów legitymujących się dyplomem studiów wyższych. Pracują na rzecz Kaszub i Pomorza. Pomogliśmy im rozwinąć kompetencje językowe i społeczne, a oni teraz zasilają region w szkołach, w mediach, w instytucjach kultury – powiedziała.

Według jej wyliczeń wśród absolwentów jest 15 nauczycieli języka kaszubskiego, polskiego, historii oraz nauczania przedszkolnego i wczesnoszkolnego. Są też dziennikarze, muzealnicy i pracownicy instytucji kultury.

Uczelnia podaje, że absolwent etnofilologii kaszubskiej specjalności nauczycielskiej po trzech latach studiów pierwszego stopnia ma uprawnienia do uczenia języka kaszubskiego w szkole podstawowej i ponadpodstawowej. Jeśli dopełni wykształcenie studiami drugiego stopnia na kierunku filologia polska, będzie mógł uczyć obu przedmiotów: języka kaszubskiego i języka polskiego.

CIEKAWY I ELASTYCZNY PLAN STUDIOWANIA

Dr Pomierska podkreśliła, że po kilku zmianach koncepcji kształcenia wypracowany został „ciekawy i elastyczny plan studiowania”.

– Kształcimy nauczycieli i specjalistów w wybranych przez studenta obszarach działalności profesjonalnej, ludzi o wysokich kompetencjach językowych w kaszubszczyźnie. Powiązanie z praktykami w instytucjach kultury daje młodemu człowiekowi dość dobre rozeznanie, co chciałby w życiu robić, a i też potencjalny pracodawca może poznać potrzeby i talenty praktykanta – stwierdziła.

Jej zdaniem obecność studentów w szkołach i w innych miejscach dobrze wpływa na młodych Kaszubów. – Młodzież chce mówić po kaszubsku, szuka aktywności językowej poza szkołą, jeśli nie ma z kim mówić w domu, szuka w innych miejscach – powiedziała.

MATURA Z JĘZYKA KASZUBSKIEGO

Dodała, że w tym roku ponad 30 osób podeszło do matury z języka kaszubskiego. – Ten egzamin wymaga od nich, by napisali po kaszubsku rozprawkę na zadany problem, odwołując się do literatury kaszubskiej, to znaczy, że potrafią czytać, pisać i mają podstawową orientację w zagadnieniach kultury – stwierdziła.

Zaznaczyła, że tylko część z abiturientów zdających maturę z języka kaszubskiego wybierze studia filologiczne. – Dla wielu młodych Kaszubów i Kaszubek udział w maturze z kaszubskiego ma charakter symboliczny, w wielu przypadkach jest świadectwem tożsamościowym, ukoronowaniem wielu lat nauki czy też wyrazem wdzięczności dla nauczycieli „małej ojczyzny” – powiedziała.

Matura z języka kaszubskiego jest zdawana od 2005 roku i do dziś zdało ją ponad 400 osób.

Piotr Lessnau/PAP/aKa