Jak budować odporność na hybrydowe zagrożenia dla portów? Co z rosnącą rolą elektroniki? Jak przeciwdziałać niebezpieczeństwom dla najważniejszej infrastruktury: linii energetycznych, rurociągów z paliwem czy gazem, ale też kluczowej łączności, jak sieć telefonii komórkowej? Na te oraz wiele innych pytań, odpowiedzi szukali uczestnicy międzynarodowej konferencji w Gdyni.

Czym są hybrydowe zagrożenia? Przykładów nie trzeba szukać daleko. W zeszłym tygodniu Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego rozbiła siatkę szpiegów, którzy działali na rzecz Rosji. Mieli oni między innymi montować ukryte kamery na kluczowych szlakach komunikacyjnych czy urządzenia do lokalizacji przez system GPS. Nie ma jednak wątpliwości, że dalszym celem mogły być działania dywersyjne – tłumaczyła Karolina Wojtasik, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Bezpieczeństwa Narodowego. – Ta szajka nie dość, że próbowała monitorować ruch między innymi pociągów, ale też przygotowywała się do konkretnych działań sabotażowych. I to jest idealna definicja zagrożeń hybrydowych, czyli tych wszystkich działań, które znajdują się poniżej progu wojny, ale mają konkretne cele polityczne – wyjaśniała.

Jak precyzowała, chodzi o takie cele jak „osłabienie państwa, osłabienie jego pozycji na arenie międzynarodowej, ale też wprowadzenie chaosu czy niepewności w społeczeństwie”.

(Fot. Radio Gdańsk/Bartosz Stracewski)

BEZPIECZEŃSTWO KLUCZOWYCH OBIEKTÓW

Dyskusja w ramach kilku paneli koncentrowała się wokół bezpieczeństwa takich obiektów, które ze względu na swoją wagę dla funkcjonowania państwa i codziennego życia milionów ludzi stanowią kluczowe elementy. Często są to rzeczy, o których nawet się nie myśli.

– Nie patrzymy na to, bo to działa. Dostarczany jest prąd, woda czy paliwo – to wszystko funkcjonuje i nikt o tym nie myśli. Jednak widzimy, co się dzieje, a zagrożenia zmieniły się w obecnym kontekście. One zawsze były, ale teraz są bardziej widoczne i intensywne. Dlatego się tutaj spotykamy, żeby w gronie specjalistów rozmawiać o potencjalnych scenariuszach, kierunkach rozwoju, ale też o tym, w jaki sposób te obiekty chronić – tłumaczyła Karolina Wojtasik.

(Fot. Radio Gdańsk/Bartosz Stracewski)

POTENCJALNE ZAGROŻENIA

W ramach konferencji rozmawiano między innymi o możliwościach użycia różnego rodzaju urządzeń latających w kontekście potencjalnych ataków na kluczowe obiekty. Nie zabrakło tematyki terroryzmu oraz cyberterroryzmu, bezpieczeństwa portów morskich, ale też podmorskich kabli energetycznych i komunikacyjnych. – Zagrożenia hybrydowe to nic innego jak wojskowy atak czy dywersja w jakiś sposób ukryta. To taka sytuacja, kiedy przeciwnik nie jest do końca zidentyfikowany, ale cele polityczne stojące za takim atakiem stanową całość i są elementem prowadzonej świadomie wojny – oceniał zastępca dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa Grzegorz Matyjasik.

Jak tłumaczył, wszystkie działania ochronne czy zabezpieczające na poziomie bezpieczeństwa państwa polegają na tym, żeby „przeciwnika zidentyfikować, pokazać jego atrybucje, kim jest i dlaczego to robi”. Jak dalej oceniał Matyjasik, to właśnie „tu jest punkt ciężkości” takich działań.

– Całkiem niedawno wyspa Bornholm miała problem z kablem energetycznym, który ją zasila. Również wysadzenie Nord Stream, niezależnie od tego, kto to zrobił i jakie miał cele, pokazuje jak konflikt rosyjsko-ukraiński przenosi się poza obszar objęty działaniami wojennymi. To też daje podstawę przede wszystkim dla Federacji Rosyjskiej, żeby przeprowadzić pewnego rodzaju odwet czy nawet zaatakować infrastrukturę krytyczną w dowolnej części Europy – oceniał aktualną sytuację Grzegorz Matyjasik.

ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZNA

Jak podkreślali eksperci Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, bardzo ważna jest też społeczna świadomość zagrożeń, podobnie jak sposobów przeciwdziałania czy radzenia sobie w trudnej sytuacji. W tym celu RCB wydało np. poradnik „Bądź Gotowy”, który jest dostępny na internetowej stronie centrum. Zawiera on szereg informacji, wskazówek i porad dotyczących postępowania w sytuacjach kryzysowych.

Ważna jest również świadomość informacyjna, czyli umiejętność odróżniania prawdy od fałszu – przede wszystkim w Internecie, gdzie szkodliwe treści najszybciej się rozprzestrzeniają, a możliwość zweryfikowania ich prawdziwości często nie jest łatwa.

Bartosz Stracewski/ol