Radio Gdańsk uczestniczy w jubileuszowym, kulminacyjnym dniu obchodów 45. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. W Europejskim Centrum Solidarności rozstawiliśmy nasze mobilne studio, skąd do godz. 14:00 nadawaliśmy specjalny program na żywo.
Naszymi gośćmi byli między innymi senator i działacz opozycji demokratycznej w czasie PRL Bogdan Borusewicz, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności Basil Kerski czy też Bożena Rybicka-Grzywaczewska i Maciej Grzywaczewski. Audycję prowadziła Magda Manasterska.
Bogdan Borusewicz (Fot. Radio Gdańsk/Andrzej Dubas)
Z Bogdanem Borusewiczem rozmawiał Kuba Kaługa. Senator został zapytany między innymi o wspomnienia z 31 sierpnia 1980 roku.
– W momencie podpisania porozumienia spadł poziom niepewności i strachu. Byłem bez przerwy w napięciu. Dzień wcześniej w Szczecinie podpisano porozumienie, w którym nie było związków zawodowych. Zastanawiałem się, czy nie będzie tak, że władza powie „podpisaliśmy porozumienie, a wy sobie strajkujcie, ile chcecie”. Ludzie byli już wtedy zmęczeni i cały czas trwało napięcie – wspominał Bogdan Borusewicz.
Posłuchaj:
Był z nami także dr Przemysław Ruchlewski, zastępca dyrektora ECS ds. naukowych i zbiorów, który przypomniał najważniejsze wydarzenia, do których doszło przed podpisaniem Porozumień Sierpniowych.
Przemysław Ruchlewski (Fot. Radio Gdańsk/Andrzej Dubas)
– Nie byłoby Sierpnia ’80 bez Grudnia ’70. Wówczas robotnicy zaprotestowali, wyszli z zakładów pracy, przeszli do centrów miast, przed gmachy partyjne i tam protestowali. Władza do pacyfikacji użyła wojska oraz milicji. Zaczęto strzelać do robotników. W Gdańsku bardzo to zapamiętano. Dlatego w sierpniu 1980 roku, gdy doszło do strajków, pamiętano o uczczeniu poległych w grudniu 1970 roku – wyjaśnił dr Ruchlewski.
Posłuchaj całej rozmowy:
W naszym mobilnym studiu gościliśmy także Basila Kerskiego, dyrektora Europejskiego Centrum Solidarności.
– Ta rewolucja była rewolucją bardzo młodych ludzi, to byli 20-latkowie. Dlatego mamy wyjątkowy przywilej: żyjemy w innej epoce, ale możemy upamiętniać te wydarzenia razem z tamtą generacją. Dziś w centrum uwagi stoi fenomen: Solidarność, która po podpisaniu porozumień miała 10 milionów członków. Wolność organizacji wywalczyły jednostki, które od lat ryzykowały swoją przyszłość i życie – podkreślał dyrektor ECS.
Posłuchaj:
Drugie śniadanie międzykulturowe – pod tym hasłem przy wspólnym, okrągłym stole przed Europejskim Centrum Solidarności spotkali się o godz. 11:00 uczestnicy jubileuszowego dnia obchodów 45-lecia podpisania Porozumień Sierpniowych i zakończenia strajku w Stoczni Gdańskiej.
Kraje europejskie, Maroko, Afganistan, a nawet Japonia – na stole znaleźć można było produkty i potrawy z przeróżnych krajów. Motywem przewodnim był chleb.
Posłuchaj:
Rozmawialiśmy również z Bożeną Rybicką-Grzywaczewską i Maciejem Grzywaczewskim, których zapytaliśmy o odczucia związane ze świętowaniem wydarzeń sprzed 45 lat.
– Przede wszystkim odczuwam dumę z tego, że tak nas życie pokierowało i że takie były nasze wybory, że w sierpniu 1980 roku znaleźliśmy się w stoczni. Czuliśmy potrzebę uczestniczenia w tym wydarzeniu. To duma z tego, co się wtedy działo i z tego, że mogliśmy brać w tym udział – zaznaczyła Bożena Rybicka-Grzywaczewska.
– Świetnie, że jest miejsce, w którym możemy się spotkać. Przez wiele lat staraliśmy się razem z prezydentem Adamowiczem, w końcu udało się znaleźć formułę i fantastyczny projekt. To wielka radość. Strajkując w ogóle nie mieliśmy świadomości, jak to się potoczy i czym się skończy. Bardzo się cieszę, że możemy tu przyjść i w tym miejscu być – ocenił Maciej Grzywaczewski.
Posłuchaj całej rozmowy:
Punktualnie o godz. 12:00 nastąpiło otwarcie Bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej. W obchodach wzięli udział działacze opozycji demokratycznej z czasów PRL.
Czytaj więcej: W 45. rocznicę Porozumień Sierpniowych otwarto Bramę nr 2 Stoczni Gdańskiej
Krzysztof Kowalski z Europejskiego Centrum Solidarności zachęcał na naszej antenie do udziału w grze terenowej odbywającej się na terenie stoczni.
– Uczestnicy mogą wybrać stronę: będą mieli do wyboru ścieżkę sabotażysty i ścieżkę strajkującego. Mamy wiele punktów, zaczynamy przy budynku ECS i tam również kończymy. Można się poczuć niczym w filmie – opowiadał.
Posłuchaj:
Spotkaliśmy się też z przewodniczką Joanną Lewy, która wymieniła najważniejsze punkty zwiedzania Europejskiego Centrum Solidarności.
– Oprowadzanie po wystawie tak naprawdę zaczyna się dużo wcześniej, bo najczęściej spotykamy się z turystami w okolicach Pomnika Poległych Stoczniowców. Przechodzimy przez Bramę nr 2 i wchodzimy do okrętu, jakim jest Europejskie Centrum Solidarności. Najważniejszymi punktami na pewno są oryginalne tablice, ale też cała wystawa – podkreślała.
Posłuchaj całej rozmowy:
W naszym studiu był również Marek Zając, zastępca dyrektora programowego TVP. Rozmawialiśmy o realizacji filmu „Człowiek z żelaza”.
Marek Zając (Fot. Radio Gdańsk/Andrzej Dubas)
– To niezwykły film Andrzeja Wajdy. Z jednej strony pozostaje opowieścią fabularną, a z drugiej jest to robiony na gorąco dokument. Emisję poprzedzimy niespodzianką. Z przepastnych archiwów Telewizji Polskiej wyciągnęliśmy unikalne materiały, gdzie można zobaczyć pracę Andrzeja Wajdy na planie „Człowieka z żelaza”. Dowiadujemy się też o okolicznościach powstawania tego filmu – zapowiedział.
Posłuchaj:
Zobacz też: Obchody 45. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych w Gdańsku, Wejherowie i Elblągu
ua
