„Dwa Grudnie” to cykl imprez rocznicowych grudnia 1970 i 1981 roku, które rozpoczną się w poniedziałek w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku.

Pierwszy grudzień to grudzień 1970 roku, tragiczny szczególnie na Wybrzeżu. Uzbrojeni żołnierze i milicjanci, na zlecenie komunistycznej władzy, strzelali ostrą amunicją do ludzi, którzy wyszli na ulicę w sprzeciwie wobec przedświątecznej podwyżki cen żywności i braku gotowości rządzących do dialogu z narodem.

GRUDZIEŃ 1970

Zginęło wówczas 45 osób, a 1165 odniosło rany. W tym roku przypada 55 rocznica tych tragicznych wydarzeń, a także 45 rocznica odsłonięcia pomnika Poległych Stoczniowców 1970, który powstał ku pamięci ofiar.

GRUDZIEŃ 1981

Drugi grudzień to grudzień 1981 roku. Władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego. Tej jednej nocy z soboty na niedzielę, 12–13 grudnia, mundurowi wyposażeni w broń i łomy wyprowadzili z domów 3392 ludzi, których władza uznała za niebezpiecznych dla ustroju państwa. „Solidarność” została zdelegalizowana. Zamknięto granice, na ulice wyjechały czołgi, zamilkły telefony, cenzurowano korespondencję, zamknięto większość gazet, wszystkie kina. Zawieszono zajęcia w szkołach i na uczelniach.

Zdjęcie archiwalne promujące akcję „Gdańsk pamięta” (fot. Krzysztof Jakubowski/ECS)

PROGRAM WYDARZEŃ

Rocznicowe wydarzenia rozpoczną się w poniedziałek 8 grudnia i potrwają do 18 grudnia br.

W poniedziałek o godz. 18 w ECS odbędzie się czytanie performatywne prozy Tomasza Jastruna – „Opiłki i okruszki”, a później zwiedzanie wystawy stałej ECS. Tego samego dnia zaplanowano też konferencję naukową na Uniwersytecie Gdańskim pt. Za chleb i wolność… Grudzień 1970 nie tylko na Wybrzeżu.

FILMY I WYSTAWY

We wtorek odbędzie się m.in. repremiera filmu dokumentalnego „Sto dni”, który opowiada o czasie od zakończenia strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina do odsłonięcia pomnika Poległych Stoczniowców 1970 (16 grudnia 1980). Osią fabularną filmu są postępy budowy monumentu. Tego samego dnia zostanie otwarta plenerowa wystawa fotograficzna „Ulice stanu wojennego”.

Na środę zaplanowano polską premierę filmu „Solidarność”. Ten dokument (reż. David Bernet) zgłębia zjawisko solidarności i odkrywa uniwersalną moc praw człowieka. Pięciu bohaterów i trzy kryzysy – na Białorusi, w Ukrainie i w Strefie Gazy/Izraelu – ukazują zarówno jasne, jak i ciemne strony solidarności.

SPACERY ŚLADAMI

W sobotę, 13 grudnia odbędą się spacery subiektywne po wystawie stałej. W roli przewodników wystąpią uczestnicy i świadkowie wydarzeń w grudniu 1970 i grudniu 1981. Gości oprowadzać będą m.in. Danuta Kuroń, Andrzej Czuma, Jacek Taylor oraz Ewa Kulik-Bielińska.

Zdjęcie archiwalne promujące akcję „Gdańsk pamięta” (fot. Stefan Kraszewski/ECS)

UPAMIĘTNIENIA OFIAR

15 i 16 grudnia 1970 r. życie straciło w Gdańsku ośmiu protestujących. W siedmiu lokalizacjach płyty wmurowane w bruku oznaczają miejsca śmierci ośmiu gdańskich ofiar tamtej rewolty grudniowej. W miejscach śmierci ofiar Grudnia ’70 zapłoną znicze.

16 grudnia na placu Solidarności odbędzie się upamiętnienie 55 rocznicy rewolty grudniowej 1970 oraz 44 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. W ECS będzie można zobaczyć film „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reż. Antoniego Krauze oraz odbędzie się uroczystość wręczenia Odznaki Solidarności i Praw Człowieka ECS.

SZCZEGÓŁOWY PLAN

Szczegółowy plan imprez związanych z rocznicami grudnia 1970 i 1981 r. można znaleźć na stronie www.gdansk.pl lub www.ecs.gda.pl.

PAP/puch