Założony w październiku 1945 roku Państwowy Instytut Sztuk Plastycznych w Gdańsku (późniejsza PWSSP) z siedzibą w Sopocie szybko stał się centrum kulturotwórczym Wybrzeża, skupiając wokół siebie wielkie indywidualności polskiej plastyki. To przez pryzmat ich dokonań postrzegany jest okres powojenny przez historyków i krytyków sztuki. Drugim ośrodkiem, wokół którego skupiło się w tym okresie życie artystyczne na Wybrzeżu, była Politechnika Gdańska, której pierwszym dziekanem Wydziału Architektury został Władysław Lam. Malarstwo na Wybrzeżu w latach 1945–1955 ma miejsce w Muzeum Narodowym w Oddziale Sztuki Nowoczesnej (Pałac Opatów). Jej kuratorem jest Wojciech Zmorzyński, który malowniczo opowiada nam o Artystach Pierwszej Dekady i o ich obrazach.