Przesiedlenia z Kresów na przykładzie losów 14 osób, które osiedliły się i pracowały w Gdańsku, ale urodziły się na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Na wernisaż nowej wystawy przygotowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska przyszły tłumy zwiedzających.
Zdjęcia, obrazy, dokumenty i pamiątki oglądali przede wszystkim członkowie rodzin osób prezentowanych na wystawie zatytułowanej „Na Gdańsk zdecydowałem się od razu”
– Celem wystawy nie jest ukazanie samego zjawiska tzw. repatriacji, lecz losów poszczególnych ludzi je tworzących – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
TO ONI TWORZYLI OBRAZ GDAŃSKA PO 1945 ROKU
Muzeum, we współpracy z Towarzystwem Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, prezentuje sylwetki i przedmioty należące do 14 szczególnych expatriantów, których losy wpisują się w problem korzeni tożsamości współczesnych gdańszczan. To pierwsza tego typu prezentacja w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska, które do tej pory w swojej działalności wystawienniczej i wydawniczej nie podejmowało szerzej tematyki powojennych przesiedleń. – A przecież to właśnie kresowianie przybyli do naszego miasta po 1945 roku i w nowej, obcej rzeczywistości – na miarę możliwości danych przez odziedziczone po Niemcach środowisko kulturowe – tworzyli Gdańsk od nowa – dodaje dyrektor Ossowski.
ODBUDOWA NAUKI POLSKIEJ W GDAŃSKU
– Tuż po wyzwoleniu Krakowa, kiedy nie tylko ja zadawałem sobie pytanie, co robić dalej, nieoczekiwanie zaproponowano mi udział w przygotowywanej przez Turskiego wyprawie do Gdańska. Stanisław Turski był wówczas pełnomocnikiem ministra oświaty (…) i jego zadaniem było zorganizowanie grupy specjalistów, którzy zajęliby się przejęciem i odbudowaniem nauki polskiej w Gdańsku.
Brakowało mu jednak kogoś, kto by znał się na elektryczności, wszystkich tych korkach i bezpiecznikach. Zgodziłem się, więc (…) nigdzie indziej bym nie poszedł, ale na Gdańsk zdecydowałem się od razu – tak wspominał po latach swoją decyzję o przyjeździe do Gdańska w 1945 r. Kazimierz Kopecki, absolwent Politechniki Lwowskiej, a w przyszłości profesor i dwukrotny rektor Politechniki Gdańskiej.
Prof. Kopecki był jednym z wielu mieszkańców dawnych Kresów, którzy po zakończeniu II wojny światowej znaleźli swój nowy dom nad Motławą.
Przybywający do miasta przesiedleńcy mieli już za sobą pasmo tragicznych doświadczeń – lata wojny, niemiecką i sowiecką okupację, wysiedlenia i wywózki, często utratę bliskich, wreszcie konieczność porzucenia rodzinnego domu. Mimo to we wspomnieniach wielu z nich uderza entuzjazm, z jakim przystępowali do budowy nowego, polskiego Gdańska.
Wystawa jest traktowana jako pierwsza z cyklu – w następnych odsłonach prezentowane będą kolejne sylwetki gdańskich Kresowian.
Postaci prezentowane na wystawie:
1. Duszeńko Franciszek (1925 Gródek Jagielloński koło Lwowa – 2006 Gdańsk) – rzeźbiarz
2. Hueckel Stanisław (1911 Lwów – 1980 Gdańsk) – inżynier, profesor i rektor PG
3. Kilarski Jan (1882 Komarno k. Lwowa – 1951 Gdańsk) – pedagog, krajoznawca
4. Kobylińska-Masiejewska Eugenia (1894 Wilno – 1974 Gdańsk) – poetka
5. Macur Kazimierz (1915 Łuczaj, Wileńszczyzna – 2001 Gdańsk) – architekt
6. Michalski Stanisław (1932 Wilno – 2011 Gdańsk) – aktor
7. Nowak Zbigniew Jan (1927 Lwów – 2015 Gdańsk) – historyk literatury, dyrektor BG PAN
8. Osiński Marian (1883 Kraków – 1974 Gdańsk) – architekt, prof. PG
9. Otto Franciszek (1904 Lwów – 2000 Gdańsk) – naukowiec, prof. PG
10. Pietkiewicz Rajmund (1920 Wilno – Sopot) – malarz, grafik
11. Reicher Michał (1888 Sosnowiec – 1973 Gdańsk) – antropolog i anatom, prof. USB i AMG
12. Rogiński Bolesław (1907 Wiazyń, powiat Wilno –1990 Gdańsk) – artysta plastyk, grafik
13. Smolana Adam (1921 Lwów – 1987 Gdańsk) – rzeźbiarz
14. Szewalski Robert (1903 Nisko n. Sanem – 1993 Gdańsk) – naukowiec, pracownik Politechniki Lwowskiej i PG.
ŻYCIORYSY POLAKÓW Z KRESÓW TO HISTORIE PATRIOTÓW
– Aby lepiej zaprezentować wybranych przez nas bohaterów, sięgnęliśmy do domowych archiwów. Przedstawimy fotografie z rodzinnych albumów oraz inne przechowywane pamiątki. Życiorysy Polaków z Kresów to historie patriotów – społeczników, uczestników walk z bolszewikami, ale też intelektualistów. Najważniejszy jest jednak wkład w odbudowę powojennego Gdańska – mówi Janusz Dargacz, jeden z kuratorów wystawy. – Nasze muzeum jest otwarte na współpracę i poprzez prezentowaną w Domu Uphagena wystawę zapraszamy Kresowian do dzielenia się z nami informacjami, czy też własnymi przeżyciami. Możemy także utrwalić fotografie, pocztówki oraz inne przedmioty dzięki naszej pracowni digitalizacji, utrwalając dzięki temu kresowe dziedzictwo Gdańska.
Wystawa czynna będzie do 17 kwietnia 2017 r.
