Dla nas, Polaków, wojna nie skończyła się 8 maja 1945 roku. Nowa władza była podporządkowana Moskwie. Tak zwani wyzwoliciele zachowywali się jak okupant – gwałty, rabunki, zabójstwa były na porządku dziennym. U schyłku 1945 roku major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” odtworzył na Pomorzu Gdańskim odziały z rozformowanej wcześniej Piątej Wileńskiej Brygady Armii Krajowej. 

Akcje przeciwko systemowi komunistycznemu rozpoczęły się w kwietniu 1946 roku. Podkomendni „Łupaszki” działali w niewielkich grupach – szwadronach liczących przeciętnie około dwudziestu żołnierzy, którymi dowodzili Zdzisław Badocha „Żelazny”, Henryk Wieliczko „Lufa”, Olgierd Christa „Leszek” i Leon Smoleński „Zeus”. Nie można też nie wspomnieć o służbie dziewcząt pełniących role łączniczek i sanitariuszek. Jedną z nich była zamordowana w gdańskim więzieniu w przededniu 18. urodzin Danuta Siedzikówna „Inka”. Podczas całej działalności oddziały wykonały ponad 230 akcji, większość na terytorium Borów Tucholskich. W województwie gdańskim w 1946 roku zabiły 39 osób, w tym 18 funkcjonariuszy bezpieki (pozostali to konfidenci Urzędu Bezpieczeństwa, milicjanci i żołnierze, którzy polegli w walkach z poszczególnymi szwadronami). Komunistyczni funkcjonariusze tropili i bezwzględnie tępili Wyklętych, którzy, bestialsko torturowani, osądzani w sfingowanych procesach, mordowani i potajemnie grzebani, mieli zniknąć z polskiej świadomości.

Zbliża się 1 marca, Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W Radiu Gdańsk uczcimy pamięć o bohaterach – zarówno tych znanych, jak i tych anonimowych, których prochy wciąż spoczywają w bezimiennych grobach – już 27 lutego. Krótko po godzinie 18:00 zapraszamy na debatę historyczną zatytułowaną: „”Inka”, „Łupaszka”, „Żelazny” i inni – Żołnierze Niezłomni”. Sylwetki Wyklętych przybliżą nam dr Paweł Warot, dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku oraz ksiądz dr Jarosław Wąsowicz SDB, współautor książki „Danuta Siedzikówna „Inka” – pamiętamy”. Po debacie wysłuchamy koncertu Andrzeja Kołakowskiego „Niezłomnym, Niepodległym”, w którym zaprezentuje on autorskie piosenki poświęcone działaczom Podziemia Antykomunistycznego.

(Graf. Radio Gdańsk)

Wydarzenie jest współorganizowane z Oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. Patronatem medialnym objęła je TVP3 Gdańsk.

Małgorzata Odyniec/MarWer