Prawie 24 tys. osób uczyło się języka kaszubskiego w ubiegłym roku szkolnym – podał Główny Urząd Statystyczny na przypadający w niedzielę, 7 września, Dzień Edukacji Kaszubskiej. Do matury przystąpiło 28 osób. Prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Jan Wyrowiński wskazał, że znajomość tego języka coraz częściej jest powodem do dumy.

Jak przekazał GUS, w ubiegłym roku szkolnym języka kaszubskiego uczyło się 23 921 uczniów. Rok wcześniej – 22 494. Dla porównania, w roku szkolnym 1999/2000 tego języka uczyło się 1525 uczniów.

PRZEDMIOT DLA CHĘTNYCH

Jan Wyrowiński wyjaśnił, że nauka języka kaszubskiego nie jest obligatoryjna.

– To rodzice bądź opiekunowie muszą zdecydować, czy chcą, aby dziecko uczyło się tego języka. Postulat nauczania języka kaszubskiego w szkole od lat był formułowany przez środowisko działaczy naszego zrzeszenia – zaznaczył.

Według GUS w ubiegłym roku szkolnym najwięcej uczniów, bo aż 95 proc., uczyło się języka kaszubskiego w szkołach podstawowych. W liceach 2,5 proc., w technikach 1,5 proc. i 1 proc. w szkołach branżowych I stopnia.

POWÓD DO DUMY

Prezes Zrzeszenia Kaszubko-Pomorskiego wskazał, że znajomość języka kaszubskiego słabo przekłada się na konkretne życiowe „korzyści” w postaci ułatwień w karierze czy wyższych zarobków.

– Z pewnością nie jest też tak, jak kiedyś, że kaszubski korzyści może zmniejszyć bądź zablokować. Znajomość kaszubskiego nie jest już przedmiotem wstydu. Wręcz przeciwnie – coraz częściej stanowi powód do dumy z przynależności do zakorzenionej w historii odrębnej wspólnoty kulturowo-etnicznej – ocenił.

W ubiegłym roku szkolnym według GUS najwięcej uczniów uczyło się języka kaszubskiego w powiatach: kartuskim – 5 581, wejherowskim – 3 396, bytowskim – 2 242, kościerskim – 2 206, chojnickim – 2 089. Najmniej w powiecie tczewskim – 76. W Gdańsku języka uczyło się 1 214 osób, w Gdyni – 287, natomiast w Sopocie – 94 uczniów. W powiatach starogardzkim, człuchowskim, malborskim, sztumskim, nowodworskim czy kwidzyńskim młodzież nie uczyła się tego języka.

PIENIĄDZE NA EDUKACJĘ

Szef zrzeszenia przekazał, że „Polska dopłaca niemałe pieniądze do nauczania języka kaszubskiego”.

– Państwo wypełnia w ten sposób zobowiązania zawarte w ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym i Europejskiej Karcie Języków Regionalnych lub Mniejszościowych, ratyfikowanej przez Polskę w 2009 roku. Dysponentem tych środków są gminy. Nie zawsze ich wykorzystanie jest po myśli zainteresowanych nauczaniem języka kaszubskiego. Jako zrzeszenie staramy się to kontrolować i zmieniać w taki sposób, aby każda złotówka przeznaczona na edukację kaszubską była rzeczywiście w tym celu wykorzystana – powiedział.

ETNOFILOLOGIA KASZUBSKA

GUS podał również dane dotyczące egzaminu maturalnego i studiów na kierunku etnofilologia kaszubska na Uniwersytecie Gdańskim. W ubiegłym roku do egzaminu przystąpiło 28 osób, w tym 17 z województwa pomorskiego. Na kierunku etnofilologia kaszubska w roku akademickim 2024/2025 studiowało 41 osób.

Wyrowiński zaznaczył, że etnofilologia kaszubska jest jak na razie jedynym takim kierunkiem w Polsce. Przypomniał, że został on uruchomiony 10 lat temu.

– Po początkowych perturbacjach kierunek umacnia swą pozycję. Naukę na nim podejmują osoby motywowane ideowo, świadome tego, że jego ukończenie nie otwiera może wyjątkowych perspektyw w sensie materialnym, natomiast przygotowuje do pełnienia misji podtrzymania i rozwoju kaszubszczyzny – czy to jako organizatorzy i animatorzy życia społeczno-kulturalnego, czy też nauczyciele języka kaszubskiego – wyjaśnił i dodał, że jego zdaniem dobrze widać to po losach większości jego dotychczasowych absolwentów.

„KASZUBSZCZYZNA PRZETRWA”

– To, że wciąż znajdują się chętni do studiowania na kierunku etnofilologia kaszubska, jest dla nas nadzieją, że wbrew czarnowidzom, kaszubszczyzna przetrwa, a nasz język nie podzieli losu znikających bezpowrotnie języków mniejszościowych na świecie – podkreślił Wyrowiński.

Dzień Edukacji Kaszubskiej zapoczątkowano w 2022 roku przez Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego jako upamiętnienie uchwalonej 7 września 1991 roku ustawy o systemie oświaty, która umożliwiła nauczanie języka kaszubskiego w szkołach. W tym dniu odbywają się uroczystości, często w formie gali, podczas której przyznawana jest nagroda „Bëlny Szkólny”, czyli wyróżnienie dla wybitnych nauczycieli języka kaszubskiego.

PAP/aKa