W przeddzień wprowadzenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku oraz zbrodni komunistycznej w grudniu 1970 roku Przewodniczący Zarządu Regionu Słupskiego NSZZ „Solidarność” Dariusz Piankowski, Prezes Fundacji Prodire Edward Müller, przedstawiciel Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Christiana Stanisław Frankiewicz oraz przedstawicielka Klubów Gazety Polskiej Marzena Gmińska, złożyli kwiaty i zapalili znicze pamięci ku czci zamordowanych.
W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, na obszarze całej Polski władze komunistyczne ogłosiły wprowadzenie stanu wojennego. Decyzję tę Rada Państwa uzasadniła koniecznością ochrony kluczowych interesów państwa i obywateli, mając na celu przywrócenie porządku publicznego, dyscypliny społecznej oraz zapewnienie sprawnego funkcjonowania władzy i administracji. Faktycznym celem było jednak stłumienie niezależnego ruchu społecznego, narosłego od sierpnia 1980 roku, zwłaszcza w postaci Solidarności, która zyskiwała coraz większe poparcie społeczeństwa w żądaniach reformy władzy i lepszego traktowania obywateli przez rządzących.
Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, kierowana przez Wojciecha Jaruzelskiego, pełniącego równocześnie funkcje I sekretarza KC PZPR, premiera i ministra obrony narodowej, stała się organem rządzącym podczas stanu wojennego. W skład Rady weszło 22 wysokich rangą oficerów Ludowego Wojska Polskiego. Mimo że Rada była organem nielegalnym, to dopiero lata po upadku komunizmu doprowadziły do jej uznania za zbrodniczą grupę, a wprowadzenie stanu wojennego uznano za nielegalne na mocy orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
(fot. organizatorzy)
Wraz z ogłoszeniem stanu wojennego wprowadzono szereg restrykcji ograniczających prawa i wolności obywatelskie. Zawieszono działalność wszystkich związków zawodowych, szczególnie uderzając w Solidarność. Osoby związane z opozycją były poddawane internowaniu na decyzję komendantów Milicji Obywatelskiej. Przez okres stanu wojennego internowano około 10 tysięcy osób. Zakazano działalności wielu organizacji społecznych, w tym Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Zabroniono organizowania zgromadzeń, pochodów, manifestacji oraz wszelkich imprez bez zezwolenia władz. Prawo do strajku zostało zawieszone, a cenzura została zaostrzona, obejmując publikacje, przesyłki pocztowe, korespondencję telekomunikacyjną i rozmowy telefoniczne.
W publicznym ogłoszeniu ostrzeżono, że w sytuacjach zagrożenia życia, zdrowia, wolności obywateli lub mienia, mogą być użyte siły zbrojne w celu przywrócenia porządku publicznego. To ostrzeżenie stało się rzeczywistością w tragicznych wydarzeniach, takich jak masakra w kopalni „Wujek” czy w Lubinie, gdzie siły zbrojne i milicja za pomocą broni palnej stłumiły pokojowe protesty. Ofiar śmiertelnych stanu wojennego szacuje się na 50-100 osób, ale skutki społeczne były znacznie szersze, obejmując represje, zwolnienia z pracy, trudności gospodarcze i emigrację.
Stan wojenny został zawieszony pod koniec 1982 roku i oficjalnie zniesiony 22 lipca 1983 roku. Dopiero w 2012 roku sąd uznał go za nielegalny, a część osób odpowiedzialnych za jego wprowadzenie została skazana jako członkowie tajnej grupy przestępczej.
na podstawie sejm.gov.pl/ar
