W Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku odbył się benefis z okazji 85. urodzin Czesława Nowaka – wybitnego działacza opozycji antykomunistycznej, współzałożyciela Stowarzyszenia „Godność”, w którym od lat pełni funkcję prezesa.
– Jestem wśród przyjaciół – powiedział Radiu Gdańsk Czesław Nowak, którego gromkimi brawami powitało liczne grono gości, w tym rodzina, przedstawiciele parlamentu RP, samorządowcy oraz wielu przyjaciół i znajomych. Uroczystość była dowodem szacunku i uznania dla wieloletniej pracy, inicjatywy i dokonań byłego działacza opozycji antykomunistycznej i prodemokratycznej.
– W najśmielszych snach nie przypuszczałem, że po pierwsze dożyję tego wieku, a po drugie, że państwo polskie doceni to, co robiłem do tej pory. Jak widać, jestem wśród przyjaciół, wśród ludzi, z którymi dzieliłem trudy więzienia, ciężar bycia radnym czy posłem. Jest tu moja córka, mój syn. Jestem szczęśliwy – powiedział wyraźnie przejęty Czesław Nowak.
W przemówieniu okolicznościowym prezes Instytutu Pamięci Narodowej, który zorganizował benefis, podkreślał niezwykłą dobroć Czesława Nowaka, która stała się jego znakiem rozpoznawczym. Karol Nawrocki przypomniał też, że swoistą busolą wyznawanych przez prezesa „Godności” wartości od zawsze była miłość do ojczyzny. Wspomniał też o dokonaniach bohatera uroczystości – walce o godne upamiętnienie westerplatczyków i wydarzeń, które zmieniły bieg historii Polski.
– Westerplatte to miejsce szczególne w polskiej pamięci. Tam wykuwał się archetyp polskich postaw podczas II wojny światowej, a więc głębokie przekonanie, że sens walki powinien być mierzony wartościami, w imię których ta walka się odbywa, a nie szansami na zwycięstwo. Ponad dwustu polskich żołnierzy walczących z Niemcami biło się o tę enklawę polskości w – zdominowanym przez nazizm – Wolnym Mieście Gdańsku. Walczyło z Bogiem w sercu – mówił dr Karol Nawrocki.
Prezes IPN zwrócił uwagę, że westeplatczykom należał się „po roku 1945 krzyż – jak chciał Henryk Sucharski i Franciszek Dąbrowski. Ale zamiast tego krzyża komuniści, którzy nie widzieli przestrzeni dla Boga, postawili czołg sowiecki T-34, chcąc zmienić historię tego wyjątkowego dla Polaków miejsca.”
– Gdy rodziła się wielka „Solidarność” w sierpniu 1980 roku, to pan Czesław Nowak, razem ze swoimi przyjaciółmi i odważnymi ludźmi „Solidarności”, podjęli walkę o krzyż na cmentarzu Westerplatte. Dziś ten krzyż, dzięki Muzeum II Wojny Światowej, jest już wkomponowany w przestrzeń cmentarza wojennego – mówił Nawrocki, przypominając, że „bez tej walki kustosza pamięci o Westerplatte, świadka i uczestnika wydarzeń historycznych, Czesława Nowaka, krzyża na który polscy żołnierze zasłużyli by nie było”.
– Za to, panie Czesławie, chciałem jako prezes Instytutu Pamięci Narodowej głęboko panu podziękować – dodawał.
Przypominano, że już w wolnej Polsce, dzięki działaniom i zabiegom Czesława Nowaka oraz stowarzyszenia „Godność”, udało się postawić pomnik przedstawiający Jana Pawła II i Ronalda Reagana, który stanął na Przymorzu w Gdańsku. Monument upamiętnia spotkanie papieża i prezydenta USA, do którego doszło 10 września 1987 roku w Miami na Florydzie.
ŻYCIORYS CZESŁAWA NOWAKA
Urodził się 11 stycznia 1938 r. w Smykowie w woj. świętokrzyskim. Od 1960 r. pracował jako operator sprzętu i brygadzista w Zarządzie Portu Gdańsk. W latach 1960-1980 był członkiem Związku Zawodowego Marynarzy i Portowców.
Uczestniczył w strajkach w Porcie Gdańsk w grudniu 1970 r., w sierpniu 1980 r. oraz grudniu 1981 r. Współorganizator Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” oraz członek Komisji Zakładowej w Porcie Gdańsk. Współzałożyciel i redaktor naczelny niezależnego pisma „Portowiec”.
Od 1980 roku jest członkiem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego został aresztowany i skazany przez Sąd Marynarki Wojennej na 4,5 roku więzienia i 4 lata pozbawienia praw publicznych. Karę więzienia odbywał w areszcie w Gdańsku i Potulicach. Zwolniony z więzienia na mocy amnestii w końcu kwietnia 1983 roku, w 1988 roku został ponownie aresztowany i skazany na 6 tygodni aresztu. Po usunięciu z pracy w Porcie w latach 1983-1988 pracował jako palacz i mechanik w Spółdzielni Pracy „Przyszłość”, a jednocześnie działacz Tajnej Komisji Zakładowej „Solidarności” w Porcie Gdańsk. Od lipca 1988 r. przewodniczący jawnej Komisji Zakładowej Portu Gdańsk. W kwietniu 1989 r. został przywrócony do pracy.
Od lutego do września 1982 r. był rozpracowywany przez Wydział V Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku w ramach Sprawy Operacyjnego Sprawdzenia krypt. „Bernard”; a w latach 1983-1989 przez Wydział V Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Gdańsku w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania krypt. „Cienie”.
W wyborach do Sejmu 4 czerwca 1989 roku zdobył mandat posła z ramienia Komitetu Obywatelskiego w Gdyni. Dwa lata później powtórnie został wybrany do Sejmu, tym razem z inicjatywy Porozumienia Centrum. W Parlamencie pracował w Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Polityki Społecznej. Po zakończeniu działalności poselskiej w 1993 roku powrócił do pracy w Zarządzie Portu Gdańsk i zajął się organizacją Wolnego Obszaru Celnego.
Od 1994 roku jest prezesem Stowarzyszenia „Godność”, którego był współzałożycielem. Stowarzyszenie broni ideałów „Solidarności”, dąży do ukarania winnych komunistycznych zbrodni oraz usunięcia ze stanowisk sędziów i prokuratorów, którzy orzekali lub oskarżali w procesach politycznych w PRL. Ponadto stowarzyszenie, pod przewodnictwem Czesława Nowaka, podejmuje inicjatywy upamiętniające bohaterów i upowszechniające wiedzę o najnowszej historii Polski, m.in.: przywrócenia krzyża na mogiłach żołnierzy Westerplatte, postawienia tablicy upamiętniającej spotkanie papieża Jana Pawła II z młodzieżą na Westerplatte, wzniesienia pomników Józefa Piłsudskiego, Jana Pawła II i Ronalda Reagana czy Anny Walentynowicz oraz tablic upamiętniających m.in. masakrę robotników Wybrzeża w grudniu 1970, uczestników modlitw o wolną Polskę, gen. Ryszarda Kuklińskiego. Inicjator nazwania gdańskich ulic imieniem gen. Augusta Fieldorfa „Nila”, Anastazego Wiki-Czarnowskiego i Jaworzniaków.
Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim (2006) oraz Krzyżem Komandorskim (2022) Orderu Odrodzenia Polski, a także Złotym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju (2007), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015), Honorową Odznaką Działacza Opozycji Antykomunistycznej lub Osoby Represjonowanej (2016), Nagrodą Honorową „Świadek Historii” (2016) oraz Nagrodą „Kustosz Pamięci Narodowej” (2021).
Bartosz Stracewski/am
