– Musimy protestować, jeżeli to, co będzie się działo w Rosji 9 maja, okaże się nie tylko przypominaniem Rosjanom wielkiego zwycięstwa, ale zostanie przekute w oręż polityczny zwrócony przeciwko sąsiadom, mówił w Radiu Gdańsk dyrektor Muzeum II Wojny Światowej. Prof. Paweł Machcewicz zaznaczył, że Rosjanie mają prawo do świętowania swojego zwycięstwa i Polacy powinni to uszanować. – Pamiętajmy, że to nie są tylko obchody sterowane przez władze państwowe. W Rosji jest absolutnie żywa, oddolna i spontaniczna pamięć wojny. Narody byłego ZSRR odniosły ogromne straty w trakcie wojny. Więc my mamy obowiązek to uszanować i pamiętać, że to przede wszystkim Związek Radziecki pokonał III Rzeszę. Dodał, że jeżeli obchody zostaną użyte do celów politycznych, to takiemu zachowaniu należy się sprzeciwiać. – Historia przestaje być pewnym spoiwem narodowym i fundamentem tradycji, ale staje się takim bardzo groźnym kijem do walenia innych po głowach.

Gość Rozmowy Kontrolowanej przypomniał, że Rosja traktowała już historię instrumentalnie m.in. w przypadku konfliktu na Ukrainie. – To Rosja uczyniła z walki z faszyzmem swój dzisiejszy sztandar i to władze rosyjskie podejmują próbę utożsamiania współczesnej prozachodniej Ukrainy z zagrożeniem faszystowskim. To jest jawna instrumentalizacja historii, bo w moim przekonaniu tego na Ukrainie nie ma.

W rozmowie z Wojciechem Sulecińskim dyrektor Muzeum II Wojny Światowej przyznał, że obecnie o historii Polski przypomina się za rzadko, tylko w określonych okolicznościach. – Robimy to głównie wtedy, kiedy mamy okrągłą rocznicę albo dzieje się coś niezwykle dramatycznego, co przypomina nam pewne zdarzenia z historii. Ale Polska jest bardzo nasycona historią w porównaniu np. z krajami Europy zachodniej. Mieliśmy wiele fal i dyskusji o fundamentalnych kwestiach – oceny komunizmu, lustracje, bilans drugiej wojny światowej, relacje polsko-ukraińskie czy polsko-żydowskie, powiedział prof. Paweł Machcewicz.