Każde miasto, każda dzielnica – ma swoją historię. Tym razem w audycji udajemy się na spacer śladami słupskich Żydów. Ich społeczność w tym mieście ma wyjątkowe miejsce w sercach wielu mieszkańców, którzy przez lata nie zdawali sobie sprawy, że Żydzi byli kiedyś ich sąsiadami, a przecież w szczytowym momencie żyło ich tu około tysiąca. Dlatego warto o tym mówić i przypomnieć historię tej dzielnicy Słupska?

– Rzeczywiście historia Słupska nierozerwalnie łączy się z ludźmi, którzy także tworzyli to miasto – mówi Jolanta Krawczykiewicz, dyrektorka Słupskiego Ośrodka Kultury, który od lat przypomina historię słupskich Żydów. – Ich historia zakończyła się przed 1945 rokiem – dodaje.

– Pierwsi Żydzi pojawili się w Słupsku dopiero po upadku słowiańskiego księstwa zachodniopomorskiego. O możliwość osiedlenia Żydów w murach Słupska zabiegano już pod koniec XVII wieku – tłumaczy.

– Pierwszą rodziną, która pojawiła się w Słupsku, a było to w 1705 roku, była rodzina niejakiego Aarona Jacoba – opowiada Ryszard Kwiatkowski. – Ponad 200 lat trwała obecność Żydów w niemieckim Słupsku. Zakończyła się tragicznie. Większość została wymordowana przez niemiecki aparat władzy. Przeżyli nieliczni – dodaje.

17 maja 1939 roku, a więc tuż przed wybuchem II wojny światowej, przebywało w Słupsku 215 Żydów. 10 lipca 1942 roku wszystkich Żydów poniżej 65. roku życia zgromadzono w szkole przy ulicy Deotymy. Dr Julius Lewinsohn, jego żona i córka oraz żona szklarza Seelinga popełnili samobójstwo, zanim przyszli po nich Niemcy. Następnie Żydów po odebraniu kosztowności zaprowadzono na dworzec i załadowano do pociągu, który podążył do Auschwitz.

Potem część Żydów, w tym przewodniczącego gminy Emila Gottschalka z żoną, deportowano do Terezina w Czechach. Nieliczni trafili do podobozu Stutthof w Słupsku założonym w 1944 roku na terenie kolejowych zakładów naprawczych przy ulicy Kołłątaja. Tam przetrzymywano też 620 Żydów z Niemiec, Węgier, Litwy, Łotwy i Estonii. Po Żydach pozostały tylko nagrobki na słupskim cmentarzu założonym pod koniec XVIII wieku (a obok dom przedpogrzebowy zbudowany w 1908 roku), których ostatnie ślady zlikwidowano w 1987 roku (źródło: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN).

Zapraszamy na spacer po wyjątkowych miejscach.