Prezydent Andrzej Duda będzie uczestniczył w obchodach wydarzeń gdyńskiego „Czarnego czwartku”. 17 grudnia w Gdyni zaplanowano apel poległych, koncert pieśni patriotycznych, mszę i uroczysty przemarsz. W Gdańsku obchody 45. rocznicy wydarzeń Grudnia ’70 rozpoczynają się już w środę.

Gdyńskie obchody organizuje miasto we współpracy z Solidarnością. Rozpoczną się w czwartek o 6:00 rano. Czterdzieści pięć lat temu o tej porze wojsko oddało strzały do robotników wysiadających z kolejki SKM na stacji Gdynia Stocznia. W obchodach weźmie udział prezydent Andrzej Duda.

PRZEMÓWIENIA, KONCERT, MSZA ŚWIĘTA I GDYŃSKA DROGA KRZYŻOWA

Najpierw odbędzie się apel poległych i modlitwa przy Pomniku Ofiar Grudnia ’70 przy ulicy Janka Wiśniewskiego. Zaplanowano przemówienie prezydenta i złożenie wieńców. Po południu o godzinie 16:00 odbędzie się koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu młodzieży w Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa. O 16:30 w tym samym kościele rozpocznie się msza święta w intencji osiemnastu ofiar.

Później przyjdzie czas na Gdyńską Drogę Krzyżową, czyli przemarsz ulicami Armii Krajowej i Świętojańską pod Pomnik Ofiar Grudnia ’70 przy Urzędzie Miasta Gdyni. Tutaj zaplanowano końcowe uroczystości, czyli apel poległych, salwę honorową, modlitwę i składanie wieńców.

WYSTAWA „ZA CHLEB I WOLNOŚĆ” W SERCU GDYNI

Miasto zaprasza także na wystawę plenerową „Za chleb i wolność” , która ma symbolicznie zaznaczyć tragiczną napaść władzy na cywilną ludność Gdyni w grudniu 1970 roku. Instalacje wykorzystują archiwalne fotografie oraz fragmenty relacji uczestników i świadków. Umieszczone będą w sercu miasta – przy ulicy 10 Lutego (przy dawnym Banku Polskim), na Placu Kaszubskim, przy alei Marszałka Piłsudskiego (obok Urzędu Miasta Gdyni).

UTRUDNIENIA W RUCHU

W związku z uroczystościami nastąpią utrudnienia w ruchu oraz zakłócenia w kursowaniu komunikacji miejskiej w Gdyni. Między godziną 5:00 a 7:30, w związku z apelem poległych i składaniem kwiatów przy Pomniku Ofiar Grudzień 70, zamknięta będzie aleja Solidarności oraz prawy pas alei Janka Wiśniewskiego. Wieczorem, na czas przejścia uczestników uroczystości z Kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa pod Pomnik Ofiar Grudnia 70 przy Urzędzie Miasta Gdyni, zamknięte będą ulice: 3 Maja (na odcinku od ul. 10 Lutego do ul. Armii Krajowej), Armii Krajowej (na odcinku od ul. 3 Maja do ul. Świętojańskiej), Świętojańska (na odcinku od 10 Lutego do al. Marsz. Piłsudskiego) oraz aleja Marszałka Piłsudskiego (na odcinku od ul. Świętojańskiej do ul. Legionów).

UROCZYSTOŚCI Z UDZIAŁEM WAŁĘSY I WAJDY W GDAŃSKU

Bunt robotników związany z podwyżką cen żywności rozpoczął się już 14 grudnia w Gdańsku. Dlatego tegoroczne obchody zaczną się w środę 16 grudnia przed południem w Gdańsku.

O godzinie 10:00 przedstawiciele NSZZ Solidarność Stoczni Gdańskiej oraz uczniowie gdańskich szkół zapalą znicze i złożą wieńce przed Pomnikiem Poległych Stoczniowców. Godzinę później w Europejskim Centrum Solidarności obędzie się seans filmu „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii Antoniego Krauze. O godzinie 12:00 przyjdzie czas na „Epitafium pamięci ofiar Grudnia ’70 w 35. rocznicę odsłonięcia Pomnika Poległych Stoczniowców 1970”. W uroczystości weźmie udział Paweł Adamowicz i Lech Wałęsa. Esej o Grudniu ’70 wygłosi pisarz Stefan Chwin. Po godzinie 13:00 rozpocznie się wernisaż wystawy „Grudzień ’70 w filmowym tryptyku Andrzeja Wajdy”. Gości wprowadzi do niego sam Andrzej Wajda. Wystawa będzie czynna do 20 kwietnia 2016 roku.

Po godzinie 16:00 przedstawiciele NSZZ Solidarność, Instytutu Pamięci Narodowej i władz Gdańska zapalą znicze pod tablicą pamiątkową na budynku należącym kiedyś do PZPR. Pół godziny później na Targu Rakowym odbędzie się modlitwa w miejscu śmierci Antoniego Browarczyka, który był najmłodszą ofiarą stanu wojennego. Organizuje ją Stowarzyszenie Kibiców Lechii Gdańsk „Lwy Północy” oraz Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ Solidarność. Na koniec o godzinie 17:00 w Kościele św. Brygidy odbędzie się msza święta w intencji ofiar wydarzeń Grudnia 1970 roku. Po mszy, podobnie jak w Gdyni, uczestnicy przemaszerują pod Pomnik Poległych Stoczniowców, gdzie złożą wiązanki kwiatów i odczytają apel poległych.

OD PODWYŻEK CEN PO STRAJK POWSZECHNY

Bezpośrednią przyczyną wydarzeń Grudnia ’70 była wprowadzona 12 grudnia podwyżka cen detalicznych mięsa, przetworów mięsnych oraz innych artykułów spożywczych. Polacy zareagowali protestem, zbierali się na wiecach.

W poniedziałek 14 grudnia gdańscy stoczniowcy odmówili podjęcia pracy. Tłum udał się pod siedzibę Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku. Żądali spotkania z sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR i podjęcia negocjacji w sprawie cofnięcia podwyżek z dyrektorem stoczni Stanisławem Zaczkiem. Postulaty nie zostały spełnione. Za wiaduktem Błędnik doszło do pierwszych starć z milicją. Do protestów dołączyli studenci Politechniki Gdańskiej i Akademii Medycznej w Gdańsku.

We wtorek ogłoszono strajk powszechny. Dołączyli do niego gdyńscy stoczniowcy. Doszło do walk ulicznych, późnym wieczorem podpalono budynek PZPR w Gdańsku. W Gdyni spisano osiem głównych postulatów dotyczących między innymi dostosowania płac robotników do ostatniej podwyżki cen. Kolejnego dnia strajk rozszerzył się na następne zakłady na Wybrzeżu. Stocznia Gdańska została otoczona przez wojsko.

17 grudnia, po porannych krwawych wydarzeniach na przystanku SKM Gdynia Stocznia, pochód z biało-czerwonymi flagami starł się z wojskiem. Na czele niesiono na drzwiach ciało zabitego Zbyszka Godlewskiego. Także na ulicach Słupska i Elbląga trwały demonstracje. Do protestu włączyli się też pracownicy Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego. W wyniku grudniowych wydarzeń na Pomorzu zginęły 44 osoby, a 1164 zostały ranne.

Anna Michałowska/mat