31 sierpnia 1980 roku w sali BHP Stoczni Gdańskiej im. Lenina w Gdańsku doszło do podpisania porozumienia pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym i przedstawicielami komunistycznych władz, co zaowocowało utworzeniem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Z tej okazji w Trójmieście odbyły się liczne wydarzenia upamiętniające ten historyczny moment.

Porozumienia sierpniowe doprowadziły do upadku komunistycznego rządu i powołania ruchu robotniczego, który wkrótce przeistoczył się w 10-milionowy związek zawodowy. Powstanie „Solidarności” jest uznawane za jeden z kluczowych elementów długiego procesu upadku komunizmu w Polsce i Europie Środkowej. Fenomen masowego i niezależnego ruchu społecznego w państwie totalitarnym był wyłomem w istniejącym systemie politycznym i społecznym. Jego cele dalece wykraczały poza postulaty robotnicze, odwoływały się do sfery godności narodowej i wolności od przymusu państwa komunistycznego.

– Bardzo się cieszę, że odbywające się w całym kraju, w licznych miejscowościach, uroczyste obchody 40. rocznicy Polskiego Sierpnia oraz utworzenia Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” są między innymi także okazją, aby pokłonić się bohaterom lokalnych wydarzeń. Niczyje zasługi nie mogą być pominięte ani zapomniane – napisał w okolicznościowym przesłaniu prezydent Andrzej Duda.

W Trójmieście, gdzie wszystko się zaczęło, przygotowano na najbliższy weekend, 29-30 sierpnia, bogaty program upamiętniający przełomowe.

SOBOTA – WYDARZENIA „SOLIDARNOŚCI”

Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” zorganizował w sobotę o godz. 10:00 w Sali Koncertowej Zarządu Morskiego Portu Gdynia przy ul. Rotterdamskiej 9 konferencję „Geneza protestów robotniczych na Wybrzeżu. Strajki w gdyńskich zakładach pracy w sierpniu 1980 roku”. O godz. 14:30 złożono kwiaty przed pomnikiem „Ofiar Grudnia 1970” przy al. Solidarności.

Następnie uczestnicy wrócili do sali koncertowej Portu Gdynia, gdzie o godz. 15:15 odbyła się uroczysta gala, podczas której wręczone zostały odznaczenia „Bohaterom Sierpnia ’80 Gdynia”. Podczas galiła wystąpi Krystyna Prońko. O godz. 17:30 wydarzenia w tym miejscu zakończył „Koncert dla zwykłego Bohatera” Jana Pietrzaka i Andrzeja Rosiewicza.

SOBOTA – KONCERT I PREZENTACJA PŁYTY W RADIU GDAŃSK

O godzinie 19:00 w studiu Radia Gdańsk odbył się wyjątkowy, solidarnościowy koncert Panien Wyklętych. Dla słuchaczy wystąpili Kasia Moś, Marika, Kasia Malejonek, Ifi Ude, Mona oraz twórca projektu – Darek Maleo Malejonek. Gospodarzem koncertu był Konrad Mielnik, dyrektor artystyczny naszej rozgłośni.

W drugiej części wieczoru prezes Radia Gdańsk Adam Chmielecki oraz prezes IPN dr Jarosław Szarek przedstawili płytę „#Pamięć. Sierpień’80”, na której znalazły się unikatowe wspomnienia świadków historycznych strajków i budowniczych struktur związkowych. Na antenie głos zabrali ci, którzy nie zgadzali się z komunistyczną rzeczywistością i doprowadzili 40 lat temu do przełomu.

NIEDZIELA – OTWARCIE SKWERU ORAZ WRĘCZENIE KRZYŻY WOLNOŚCI I SOLIDARNOŚCI

W niedzielę o godz. 11:00 otwarto skwer Ruchu Młodej Polski, jednego z najważniejszych ugrupowań polskiej opozycji antykomunistycznej, który powstał w Gdańsku w 1979 roku. To działacze RMP – Arkadiusz Rybicki i Maciej Grzywaczewski – spisali na dwóch sklejkach 21 postulatów strajkującej załogi, które zawisły na Bramie nr 2.

Natomiast o 17:00 w Sali BHP w Gdańsku odbyła się uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności, nadanych przez prezydenta Andrzeja Dudę czterdziestu jeden zasłużonym działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej. Odznaczenia wręczył prezes IPN dr Jarosław Szarek. Uroczystość poprowadził dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku prof. Mirosław Golon.

NIEDZIELA – UROCZYSTOŚCI W LĘBORKU I WEJHEROWIE

W niedzielę 30 sierpnia o godz. 9:30 w kościele Miłosierdzia Bożego w Lęborku odbyła się uroczysta msza święta w intencji NSZZ „Solidarność”. W czasie uroczystości wystąpili uczniowie z lęborskiej Szkoły Podstawowej nr 5.

Tego samego dnia o godz. 16:30 zaplanowano także uroczystą mszę świętą w Kościele p.w. Trójcy Świętej w Wejherowie. O 17:30 nastąpiło złożenie kwiatów przy tablicach pamiątkowych, a o 17:45 – uroczystość w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubskiej.

PONIEDZIAŁEK – OBCHODY W GDAŃSKU

W poniedziałek 31 sierpnia o godz. 14:00 w Sali BHP Stoczni Gdańskiej Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” zorganizował spotkanie rocznicowe dla zaproszonych gości.

O tej samej godzinie w Europejskim Centrum Solidarności odbyło się posiedzenie wyjazdowe Komisji Kultury i Środków Przekazu, poświęcone m.in. kwestii tablic z postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z sierpnia 1980 roku.

O 15:00 na Placu Solidarności w Gdańsku złożone zostaną kwiaty koło Bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej. Zaplanowano też przemarsz do Bazyliki p.w. św. Brygidy, gdzie o godz. 17:00 odbędzie się uroczysta msza święta. Z uwagi na zagrożenie epidemiczne, wejście do kościoła będzie możliwe tylko za zaproszeniami. Dla wszystkich zainteresowanych na placu przed świątynią zostanie ustawiony telebim.

PONIEDZIAŁEK – KONCERT TELEWIZYJNEJ JEDYNKI „DOROSŁE DZIECI”

W poniedziałek o godz. 20:10 w TVP1 widzowie obejrzą pełen symboliki koncert „Dorosłe Dzieci”, zorganizowany w miejscu, gdzie 40 lat temu narodziła się „Solidarność” – w pustym doku, usytuowanym na końcu znajdującej się w Stoczni Gdańskiej wewnętrznej drogi, zwanej obecnie Drogą do wolności.

Niebagatelną rolę w wydarzeniach sierpniowych odegrała piosenka. Strajkujący stoczniowcy, stłoczeni w niewielkiej sali BHP, słuchali utworów polskich artystów, których przeboje było słychać z radioodbiorników na terenie całej stoczni. Podczas koncertu widzowie usłyszą je w nowych aranżacjach – z udziałem orkiestry symfonicznej i solistów. Wśród zaprezentowanych utworów znajdą pieśni największych bardów „Solidarności” – Jacka Kaczmarskiego i Przemysława Gintrowskiego – oraz Macieja Pietrzyka.

Nie zabraknie unikatowych materiałów dokumentalnych z archiwum TVP i NSZZ „Solidarność”. Multimedia i oprawa graficzna koncertu wzbogacą warstwę muzyczną. Widowisko poprowadzą: Agnieszka Oszczyk i Radosław Pazura. Wystąpią: Olga Szomańska, Marek Piekarczyk, Skubas, Jacek Bończyk, Gospel Rain, Marcin Januszkiewicz, Maciej Musiałowski, Ania Rusowicz, Wojciech Cugowski, Zuza Jabłońska, Mateusz Ziółko, Natalia Sikora i Janusz Radek.

PONIEDZIAŁEK – ODSŁONIĘCIE TABLIC BOHATEROM SIERPNIA I ZŁOŻENIE KWIATÓW

Na poniedziałek zapowiedziano w Gdańsku uhonorowanie zmarłych bohaterek i bohaterów Sierpnia ’80. Odbędzie się uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej śp. Aliny Pienkowskiej-Borusewicz (o godz. 9:00 przy ul. Fitelberga 8), śp. Magdaleny Modzelewskiej-Rybickiej (o 9:45 przy ul. Wojska Polskiego 20) i śp. Jana Koziatka (o 10:30 przy ul. Leśny Stok 4).

Natomiast o 10:00 przy Urzędzie Miasta Gdyni nastąpi złożenie kwiatów pod Pomnikiem na Placu Wolnej Polski. O 12:30 podobna uroczystość obędzie się przed Pomnikiem Jana Pawła II i Ronalda Reagana w Gdańsku Przymorzu, a o 13:00 – przed pomnikiem Anny Walentynowicz w Gdańsku Wrzeszczu.

OD SOBOTY DO PONIEDZIAŁKU – STEFA SPOŁECZNA I SAMORZĄDOWA W GDAŃSKU

W sobotę i niedzielę w godz. 10:00-19:00 w plenerze, nieopodal Europejskiego Centrum Solidarności, zorganizowana została Strefa Społeczna. W 11 halach wystawienniczych organizacje pozarządowe przygotują wystawy, debaty i wydarzenia kulturalne.

W poniedziałek ta strefa zostanie przemieniona w Stefę Samorządową. Zaproszenie do udziału w niej przyjęło blisko 100 samorządowców z całego kraju. Jednymi z głównych tematów, które poruszą, będą: edukacja, jej stan, finansowanie i przyszłość. O godz. 10:00 wspólnie z mieszkańcami ukwiecą stoczniową Bramę nr 2, a potem wspólnie otworzą ją na oścież. Dokładnie tak, jak to zrobiono 31 sierpnia 1980 roku. Po zakończeniu strajku, gdy stoczniowcy otworzyli bramę, tłum z jednej i drugiej jej strony stał się wielki jak morze.

am