Wielki Tydzień w religii chrześcijańskiej rozpoczyna się w Niedzielę Palmową i kończy w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego. Wielkanoc to najważniejsze święto w roku dla katolików na całym świecie, także katolickiej Hiszpanii. Tam Wielki Tydzień nazywa się „Semana Santa”.
Oprócz aspektów religijnych, Wielki Tydzień w Hiszpanii jest zjawiskiem społeczno-kulturowym, turystycznym i ekonomicznym, o ogromnym znaczeniu. Przez siedem dni na ulicach wszystkich miast odbywają się wyjątkowe procesje upamiętniające ostatnie dni życia Jezusa Chrystusa opisane w Nowym Testamencie.
BRACTWA W SEWILLI
Procesje organizowane są przez bractwa. To duże grupy ludzi, które przez cały rok mają liczne zajęcia. Od Wielkanocy do Bożego Narodzenia bractwa przygotowują quinarios, septenarios, triduos, besamanos lub utrzymują w mieście świątynie o wielowiekowej historii. Prowadzą także działalność charytatywną i. rozwijają pracę formacyjną z innymi braćmi oraz parafianami kościołów. Życie nie zatrzymuje się o żadnej porze roku.
Procesja jest głównym kultem zewnętrznym bractw. Za regulowanie wszystkich procesji podczas Wielkiego Tygodnia oraz procedury i uzgodnienia z oficjalnymi instytucjami, a także kontrolowanie czasu procesji, odpowiedzialna jest Rada Generalna Bractw Sewilli.
TRADYCJE POCHODÓW
Uczestnicy, przemierzając ulice miast, niosą monumentalne ,,pasos”, czyli platformy, na których znajdują się obrazy ewangelickie. Platformy wspierane są na noszach. Nosze pokryte są aksamitnymi materiałami, a na nich znajduje się podstawa z twardego drewna, najczęściej rzeźbiona w stylu barokowym. Jej wierzch pokrywają kwiaty.
Najczęściej procesje składają się z dwóch pasos: jeden skierowany ku Panu, drugi z Matką Boską pod baldachimem. Są bractwa, które mają trzy stopnie, a są też takie, które mają tylko jeden. Ich rozmiar waha się od 2,2 do 2,4 m szerokości i od 3,5 do 5,5 m długości.
Kiedy Maryja „idzie” sama lub w towarzystwie apostoła Jana, paso jest zwykle przykryte baldachimem i znane jest jako paso de palio lub paso de Virgen. Kiedy kilka postaci „idzie” bez baldachimu a Jezus jest niesiony bez krzyża, mamy do czynienia z tajemniczym paso. Natomiast paso z osobą ukrzyżowaną, nazywane jest „paso Chrystusa”. Jeśli zaś Jezus niesie krzyż na ramieniu, postać otrzymuje przydomek Nazarejczyk.
TRASA DO KATEDRY
Oficjalna procesja to wspólna trasa, którą muszą podążać wszystkie bractwa w drodze do katedry. Została wyznaczona przez Radę Generalną Bractw w Sewilli, zaczyna się na Plaza de la Campana, biegnie wzdłuż Calle Sierpes, dalej przez Plaza de San Francisco i Avenida de la Constitución, kończąc się przy katedrze, do której wchodzi się przez tzw. bramę San Miguel i wychodzi przez bramę Palos. W La Campana znajduje się mały blok rady, w którym bractwa proszą o pozwolenie na odbycie podróży.
W katedrze, w dniach poprzedzających Wielki Tydzień, odczytuje się wariacje tras i harmonogramów wyznaczonych dla stacji pokutnych bractw. W wydarzeniu uczestniczy Rada Generalna Bractw i przedstawiciele bractw. Procedurę przeprowadzano początkowo w Wielki Wtorek w obecności wszystkich starszych braci, a czasami także lokajów. W latach 1844-1880 odbywała się w kapitule katedralnej, w XX wieku – w różnych częściach katedry, a obecnie w Kaplicy Królewskiej. Od 1880 roku procedurę przeprowadzano w Sobotę Męki Pańskiej, a od kilku lat – czternaście dni przed Niedzielą Palmową.
KRZYŻ NA CZELE PROCESJI
Procesję Wielkiego Tygodnia otwiera krzyż przewodni, któremu zwykle towarzyszy para nazarejczyków z latarniami. Za nim idą bracia, niosący świece lub krzyże jako pokutę. Ich sekcje są przeplatane zestawem insygniów. Procesja nazarejczyków kończy się zwykle rogami, prezydium, a po nim akolitami i pasos.
Najczęstszymi insygniami są: senatus – na pamiątkę armii rzymskiej, która strzegła Chrystusa; flagi towarzyszące każdemu krokowi – zwykle w barwach pasyjnych lub maryjnych; księga zasad i sztandar. Krzyż przewodni to insygnia otwierające procesje. Niesie go jeden z braci nazarejczyków. W niektórych bractwach krzyż stanowi sam w sobie dzieło sztuki, jak np. krzyż bractwa Wielkiego Mocarstwa, wykonany w XVII wieku i zawierający przedstawienia wszystkich atrybutów pasji.
Księga zasad jest jednym z tradycyjnych insygniów – aktualnie najstarsza z zachowanych pochodzi z XVIII w. Zawiera ona regulamin lub statut danego bractwa. Nosi ją brat w tunice nazarejczyka, zwykle bogato zdobionej srebrnymi narożnikami i tarczą korporacji pośrodku. Zazwyczaj jest on umiejscowiony w ostatnich częściach drugiego stopnia.
Transparenty używane w procesji to kawałki sukna. Insygnium z wyhaftowaną tarczą bractwa jest znane jako dorsz, ze względu na kształt tkaniny. Kiedy wyhaftowany jest wizerunek Matki Boskiej, zwie się go simpecado – ponieważ jest „poczęty bez grzechu”. Sztandar wsparty jest na maszcie złotniczym zwieńczonym krzyżem.
Duże añafile noszone przez braci nazywane są rogami. W dawnych procesjach Wielkiego Tygodnia niektórzy penitenci dęli w nie, aby wyrazić smutek i żal. Obecnie nie mają one właściwości dźwiękowych – są po prostu noszone na ramieniu przez grupę braci. Rogi są sporych rozmiarów, zwisają z nich srebrne, haftowane, aksamitne tkaniny.
Nazarejczycy to bracia, którzy odprawiają stację pokutną w ubiorze podanym w regulaminie bractwa, ustalonym w odniesieniu do tunik, butów, odznak i dodatków. Mogą oni nosić na ramieniu świecę, laskę, odznakę, latarnię lub krzyż.
Akolici to ci, którzy przechodzą procesję w sutannie, dalmatyce, albie lub komży. Mogą wykonywać różne zadania:
- Akolici Cerroferarios: niosą świeczniki i stoją przed schodami. W niektórych z nielicznych bractw, które nadal niosą manguillę – krzyż reprezentujący parafię – w swojej procesji, jest ona eskortowana przez ceroferarios.
- Turyści akolici: to oni niosą kadzielnicę.
- Pertiguero: świecki odpowiedzialny za akolitów. W ręku trzyma tyczkę przy ołtarzu kultu lub w procesjach.
- Ministranci: nieletni, którzy pełnią służbę przy ołtarzu podczas nabożeństw i/lub maszerują w procesji ubrani w alby.
Anna Rębas/ks. Jan Uchwat/aKa/ua
