Po 8 latach pracy w Wojskowym Biurze Historycznym i MON czas się pożegnać. Odchodzę do nowych obowiązków, dla nowych zadań, o których się wkrótce dowiecie – napisał w poniedziałek, 11 grudnia na portalu Facebook profesor Sławomir Cenckiewicz, który stał na czele WBH od kwietnia 2016 roku.

W swoim wpisie profesor Cenckiewicz podsumował reformę archiwów wojskowych, którą realizował od początku 2016 roku. – Dziękuję Wszystkim Pracownikom całej wojskowej sieci archiwalnej. Skończyliśmy z sowiecką tradycją bylejakości, gnicia i niszczenia akt, ukrywania dokumentów przed IPN i zapisów do czytelni „na zeszyt”. Zbudowaliśmy nowoczesne archiwum i profesjonalny zespół – podkreślił.

Profesor podziękował za współpracę także dwóm ministrom obrony narodowej pełniącym tę funkcję w czasie ostatnich ośmiu lat – Antoniemu Macierewiczowi i Mariuszowi Błaszczakowi – oraz „służbom specjalnym, Sztabowi Generalnemu WP, pracownikom MON i innym instytucjom państwa za dobrą współpracę”. – Niech żyje Polska! Niech żyje i rozwija się Wojskowe Biuro Historyczne! – podsumował.

WIELOLETNI PRACOWNIK ARCHIWÓW

Profesor Cenckiewicz rozpoczął pracę w archiwach wojskowych 4 stycznia 2016 roku. Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz powołał go na stanowisko Pełnomocnika Ministra Obrony Narodowej do spraw Reformy Archiwów Wojskowych oraz pełniącego obowiązki Dyrektora Centralnego Archiwum Wojskowego. 4 czerwca decyzją Ministerstwa Obrony Narodowej powołano Wojskowe Biuro Historyczne imienia generała broni Kazimierza Sosnkowskiego, które powstało z połączenia Centralnego Archiwum Wojskowego i Wojskowego Biura Badań Historycznych, wcześniej wchodzącego w skład Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej. WBH podlegają archiwa wojskowe w Nowym Dworze Mazowieckim, Oleśnicy, Gdyni i Toruniu. Nowa instytucja kontynuuje tradycję Wojskowego Biura Historycznego istniejącego w latach 1927-1939.

Obejmując nadzór nad wojskowymi zasobami archiwalnymi, Cenckiewicz ujawnił dokumenty dotyczące przestępstw żołnierzy i oficerów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej oraz fatalne warunki panujące w archiwach, które prowadziły między innymi do zniszczenia części dokumentów. Poinformował także prokuraturę, że w wyniku kwerend archiwalnych ustalono, iż część dokumentów była niszczona przez pracowników archiwów.

Jak poinformował w swoim wpisie, obowiązki dyrektora Wojskowego Biura Historycznego przejął dr Łukasz Cięgotura.

WBH DOKONAŁO PODSUMOWAŃ

W poniedziałek Wojskowe Biuro Historyczne opublikowało na swoich stronach podsumowanie działań instytucji w ciągu minionych prawie ośmiu lat. Wśród nich wymieniono działania w związku z ekshumacjami pułkownika Ignacego Matuszewskiego i majora Henryka Floyar-Rajchmana, wsparcie dla działań Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej, wyremontowanie magazynów Wojskowego Biura Historycznego, digitalizację prawie 2,8 miliona stron archiwaliów i wpisanie na Światową Listę Programu UNESCO materiałów archiwalnych dotyczących Polskiej Organizacji Wojskowej oraz zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej 1920 roku.

Sławomir Cenckiewicz urodził się 20 lipca 1971 roku. Jest profesorem Akademii Sztuki Wojennej, a od 2016 roku – dyrektorem Wojskowego Biura Historycznego imienia generała Kazimierza Sosnkowskiego w Warszawie. W latach 2016-2021 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej.

Jest autorem i współautorem wielu publikacji naukowych, popularnonaukowych i źródłowych. Opublikował kilkadziesiąt książek i rozpraw, w tym monografię komunistycznego wywiadu wojskowego i szereg studiów na temat cywilnych służb specjalnych Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, a także autorem lub współautorem biografii: Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz, pułkownika Ryszarda Kuklińskiego, Wiesława Chrzanowskiego i Lecha Kaczyńskiego oraz edytorem pism politycznych i wspomnień: Tadeusza Katelbacha, Ignacego Matuszewskiego, Stanisławy Kuszelewskiej oraz Władysława Studnickiego.

LIKWIDATOR WSI

W 2006 roku został przewodniczącym Komisji Likwidacyjnej Wojskowych Służb Informacyjnych, a później doradcą szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Pełni również funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Archiwalnej przy Naczelnym Dyrektorze Archiwów Państwowych (od 2016 roku). 30 sierpnia 2023 roku został powołany do Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich w latach 2007-2022, której został przewodniczącym. 29 listopada 2023 roku Komisja przedstawiła cząstkowy raport podsumowujący dotychczasowe prace. Wśród najważniejszych ustaleń wymieniono uleganie „wpływom Federacji Rosyjskiej” przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego w okresie rządów Platformy Obywatelskiej-Polskiego Stronnictwa Ludowego, czego wyrazem było podpisanie porozumienia z Federalną Służbą Bezpieczeństwa w 2013 roku.

Na podstawie ustaleń raportu Komisja zarekomendowała, aby nie powierzać w przyszłości zadań, stanowisk i funkcji związanych z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo Polski ówczesnym funkcjonariuszom i wysokim urzędnikom państwowym: generałowi Januszowi Noskowi, generałowi Piotrowi Pytlowi, pułkownikowi Krzysztofowi Duszy, Donaldowi Tuskowi, Jackowi Cichockiemu, Bogdanowi Klichowi, Tomaszowi Siemoniakowi i Bartłomiejowi Sienkiewiczowi. Funkcje członka i przewodniczącego profesor Cenckiewicz sprawował do odwołania wszystkich członków tej komisji przez Sejm kilka godzin po przedstawieniu raportu.

PAP/MarWer