Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady został ustanowiony w 2006 r. przez Sejm. Obchodzony jest 14 czerwca i upamiętnia rocznicę przybycia pierwszego transportu więźniów z Tarnowa do KL Auschwitz.

– Ten dzień został ustanowiony w 66. rocznicę przybycia pierwszego transportu z więzienia w Tarnowie do KL Auschwitz. Upamiętnia on przede wszystkim ofiary aresztów, więzień, obozów koncentracyjnych i obozów zagłady, które zginęły w czasie II wojny światowej. Obchodzimy go, by oczywiście uczcić pamięć tych ofiar, by przypomnieć o tamtych dramatycznych wydarzeniach, ale również ku przestrodze – wyjaśniła Joanna Gierczyńska, kierownik Muzeum Więzienia Pawiak, oddziału Muzeum Niepodległości w Warszawie.

– Byłych więźniów z racji upływającego czasu jest już niestety bardzo niewielu, ale wciąż utrzymujemy kontakt z rodzinami kombatantów. Często jest to już czwarte, a niekiedy nawet piąte pokolenie. Także ta pamięć jest w tych rodzinach przekazywana i mam nadzieję, że będzie trwała dalej. Nam również bardzo zależy na kontakcie z tymi rodzinami, by to nie kończyło się z chwilą, kiedy odchodzi kombatant, świadek historii. Na uroczystości zapraszamy też młodzież, przedstawicieli szkół, tego młodego pokolenia i stanowi to dla nich prawdziwą lekcję historii. Uroczystości są oczywiście otwarte dla wszystkich osób pragnących oddać hołd ofiarom – dodała Gierczyńska.

OBOZY – MIEJSCA ZAGŁADY

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. 14 czerwca 1940 r. do KL Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów.

Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków zginęła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. Obóz Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 r. przez Armię Czerwoną.

NARODOWY DZIEŃ PAMIĘCI

W 2006 r. Sejm ustanowił 14 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych, upamiętniając rocznicę przybycia pierwszego transportu więźniów z Tarnowa do KL Auschwitz. W uchwale posłowie przypomnieli słowa papieża Benedykta XVI wypowiedziane podczas wizyty na terenie b. obozu „o nauce, która dla przyszłości ludzkości płynie z miejsca, gdzie nienawiść do ludzi doszła do swych najdalszych granic”.

W 2015 r. Izba „w imię prawdy historycznej” nadała świętu nową, precyzyjniejszą nazwę – Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Sejm wezwał też w uchwale władze państwowe i samorządowe do „podejmowania inicjatyw upamiętniających ofiary II wojny światowej, w szczególności niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i niemieckich nazistowskich obozów zagłady, oraz polski wkład w walkę z niemiecką ideologią narodowego socjalizmu”.

PAP/raf