Poznaliśmy laureatów Skier Ormuzdowych za rok 2022. To jedna z najważniejszych nagród w ruchu kaszubskim. Od 1985 roku przyznaje ją kolegium redakcyjne miesięcznika „Pomerania” za działania na rzecz szeroko rozumianego rozwoju Kaszub i Pomorza, za szerzenie wartości zasługujących na publiczne uznanie, pasje twórcze, propagowanie kultury kaszubskiej i innej pomorskiej, działania bez rozgłosu, przezwyciężanie trudnych środowiskowych warunków, społeczne inicjatywy w dziedzinie kultury.
Nazwa „Skra Ormuzdowa” pochodzi z kaszubskiej epopei Aleksandra Majkowskiego „Życie i przygody Remusa” i odnosi się do Ormuzda – najwyższego bóstwa starożytnej Persji i ostoi dobra.
W tym roku – spośród dwunastu nadesłanych kandydatur – wybrano siedmioro laureatów Skier Ormuzdowych. Są to:
Bogumiła Fiałkowska
Została doceniona za wielkie bogactwo dokonań dla promocji Kociewia i Pomorza, co objawia się m.in. zaangażowaniem w prowadzenie zespołu „Lubichowskie Kociewiaki” oraz pracą edukacyjną z młodzieżą przy konkursach prozy i poezji kociewskiej, promocji wydawnictw kociewskich, a także organizacji spotkań z zasłużonymi działaczami lokalnej społeczności.
Anna Gliszczyńska
Regionalistka zaangażowana w propagowanie języka i kultury kaszubskiej. Nauczycielka języka kaszubskiego, gawędziarka zaangażowana w organizację i prowadzenie różnych konkursów związanych z kaszubszczyzną. Jest wielokrotną laureatką Wielewskiego Turnieju Gawędziarzy. Autorka serii kaszubskojęzycznych książek dla dzieci o Byciu herbu Kasztan. Dziennikarka prasowa (związana m.in. z „Pomeranią”, gdzie publikowała znakomite felietony) oraz radiowa.
Janina Gliszczyńska
Laureatka pochodzi z Przęsina k. Miastka. Jest rzeźbiarką, która niemal od dzieciństwa nieprzerwanie rozwija swoją pasję. Największą wiedzę o niej posiadają pracownicy Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego, gdzie od początku organizowanych tam plenerów brała w nich udział, a wiele jej prac stało się cenionymi eksponatami w różnych muzeach na terenie Kaszub i Pomorza. Profesjonaliści wysoko oceniają jej prace, wśród których znajdują się rzeźby o przeróżnej tematyce, np. rzeźba Chrystusa na sopockim hipodromie, Matki Boskiej w Sianowie, którą pielgrzymi zostawili w Ziemi Świętej. Jest autorką kilku stacji Drogi Krzyżowej, m.in. w Sianowie i Bytonii. Jej ptaszki są rozchwytywane na jarmarkach, a rzeźby nagradzane na wielu konkursach.
Rafał Nowakowski
Badacz i popularyzator kultury kuchennej Kaszub i Pomorza. Od 2015 roku prowadzi licznie obserwowaną na Facebooku stronę „Jedzenie na Kaszubach”, poprzez którą promuje rozmaite, smaczne i niekiedy zapomniane przepisy kuchni kaszubskiej. Strona przyciąga i zarazem jednoczy ludzi, którym bliska jest kuchnia kaszubska. Dzięki codziennemu zaangażowaniu laureata nie tylko poznajemy tajniki kuchni kaszubskiej, zasługą Rafała Nowakowskiego jest również obalanie „przepisów” fałszujących obraz kaszubskiej tradycyjni, czego przykładem jest choćby „kaszubski oscypek”. Laureat promuje również kaszubską kuchnię na niwie ogólnopolskiej, przede wszystkim wśród zawodowych kucharzy. Jest autorem „Leksykonu Kuchni Kaszubskiej”, który jest zbiorem informacji o dziedzictwie kulinarnym Kaszub.
Gertruda Stanowska
Regionalistka i pasjonatka w jednej osobie. Zaangażowana w utrwalenie materialnego dorobku Kociewiaków, ale przede wszystkim uświadomienie im znaczenia własnego dorobku, własnej tradycji oraz własnej kultury. Kształtowanie tożsamości kociewskiej jest istotnym celem aktywności laureatki, ciągle aktywnej, chociaż od kilku lat przebywającej na emeryturze. W latach dziewięćdziesiątych XX w. tworzyła zręby edukacji regionalnej na Kociewiu.
Jednym z najnowszych dowodów nieustającej aktywności Gertrudy Stanowskiej jest współorganizacja Walnych Plachandrów, czyli Zjazdów Kociewiaków i Sympatyków Kociewia, które odbyły się w latach 2018, 2019, 2021. Jest pomysłodawczynią nagrody Perełka Kociewia, wręczanej w czasie Walnych Plachandrów młodym uzdolnionym artystom, naukowcom, społecznikom, sportowcom, którzy swoją działalnością promują małą kociewską Ojczyznę.
Karolina Stankowska
Kaszubska influencerka. Została doceniona za bardzo oryginalną i póki co niepowtarzalną promocję języka kaszubskiego. Ma już bardzo liczną rzeszę widzów w mediach społecznościowych. Przyciąga do kaszubszczyzny nawet tych, którzy słabo znają ten język, ale są zainteresowani tą atrakcyjną formą jego prezentacji.
Krzysztof Tyborski
Mieszkaniec gm. Konarzyny (pow. chojnicki), prowadzący gospodarstwo rolne. Od kilkunastu lat aktywnie działa na niwie popularyzacji historii okolic Konarzyn – Gochów, pogranicza Kaszub i Borów Tucholskich oraz szeroko rozumianego Pomorza Gdańskiego. W połowie lat 2000. był współzałożycielem lokalnego Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Ziemi Konarzyńskiej „Konar” a w 2020 roku z grupą pasjonatów historii założył Stowarzyszenie Historyczne „OSORYA”, którego nazwa nawiązuje do herbu familii Konarskich, dawnych dziedziców Konarzyn.
STYPENDIUM DLA MŁODYCH DZIENNIKARZY
Kolegium redakcyjne miesięcznika „Pomerania” przyznaje też co roku stypendium im. I. Trojanowskiej dla młodych dziennikarzy, którzy zajmują się tematyką regionalną. W tym roku stypendium otrzymała Paulina Węsierska.
Praca tegorocznej stypendystki skupia się na tematyce regionalnej. W dodatku „Najô Ùczba”, dodatku edukacyjnym miesięcznika „Pomerania”, zostało opublikowanych kilka jej autorskich scenariuszy lekcyjnych (np. „Jeden je swiat, lëdzy i diôbłów, bò diôblë to są leno taczi…” – pòstac diôbła w Sądze Nieòstatecznym Lecha Bądkòwsczégò) oraz propozycje zabaw ludowych (np. Bãdzemë robilë kòsy, kòsy! – kòsynka), które można wykorzystywać na lekcjach języka kaszubskiego.
Paulina Węsierska przygotowywała też m.in. tłumaczenia do dwujęzycznego magazynu przedstawiającego współczesne życie społeczności kaszubskiej pt. „Farwë Kaszëb”. W ramach pracy w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie pracuje nad tekstami (transkrypcje i tłumaczenia) dot. relacji świadków historii w ramach projektu Kaszubski Spichlerz Pamięci. Fragmenty przeprowadzonych przez nią wywiadów ukazują się także na łamach miesięcznika „Pomerania”. Jest redaktorką autorskiego programu w ramach projektu „Kaszëbsczi dlô dozdrzeniałëch”, którego pomysłodawcą było Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Do tej pory opublikowanych zostało 30 odcinków, które są lekką, przyjemną i najczęściej zabawną formą nauki języka kaszubskiego.
Termin wręczenia Skier Ormuzdowych oraz stypendium im. I. Trojanowskiej nie jest jeszcze znany.
Piotr Lessnau/am
