Przed Auschwitz była Bronna Góra. Rozmowa o pierwszym, mało znanym etapie Holokaustu

(Fot. Radio Gdańsk/Rafał Korbut)

Zagłada Żydów zaczęła się na długo przed powstaniem obozów koncentracyjnych. O pierwszych miejscach Holokaustu opowiedział w audycji „Co za Historia” prof. Grzegorz Berendt z Uniwersytetu Gdańskiego i Muzeum II Wojny Światowej, autor książki „Bronna Góra 1942 roku”.

Tytułowa Bronna Góra była jednym z miejsc, w których realizowano pierwszy etap Holokaustu. – Setki tysięcy mieszkańców województw wschodnich i zachodnich obwodów Związku Sowieckiego wymordowano najczęściej tuż obok ich rodzinnych miejscowości, zaczynając od wiosny 1942 roku, a kończąc – w większości – do grudnia tego roku. Sytuacja na Wschodzie o tyle różni się od tego, co jest nam najlepiej znane, że ta inna odsłona Zagłady odbywała się na terenach, które stanowią dzisiejszy obszar państwa polskiego. Wydarzenia na Wschodzie są w jakimś stopniu wiadome naszym rodakom, którzy żyli tam do 1944, 1945 czy 1946 roku, ale już nie tym, którzy zarówno przed wojną, jak i w jej czasie żyli na zachód od Bugu i Sanu – podkreślał prof. Grzegorz Berendt.

Gość Wojciecha Sulecińskiego wskazywał, że Niemcy stopniowo doskonalili machinę śmierci. – W 1941 roku zamordowano setki tysięcy osób, zaskakując większość z nich, w pierwszej kolejności osoby płci męskiej, w ten sposób, że wydawano rozkazy zgromadzenia się pod pretekstem skierowania do pracy, a po pewnym czasie, najczęściej po kilkudziesięciu minutach, zgromadzeni w ustronnym miejscu orientowali się, że zostali przyprowadzeni na śmierć, że czekają na nich plutony egzekucyjne, przy czym egzekucje z 1941 roku na Kresach nie były do końca dopracowane przez oprawców pod względem metody i praktyki. Jedynym celem było wówczas uśmiercenie ludzi przeznaczonych do eksterminacji, ale nie było jeszcze celu pobocznego, czyli totalnego ograbienia tych ludzi. Stąd setki tysięcy osób mordowanych w 1941 roku trafiały do jam śmierci tak, jak stały – mówił.

Posłuchaj audycji:

Rozmowa na ten temat odbyła się także w środę 25 maja w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.  Promocję książki Grzegorza Berendta pt. „Bronna Góra 1942 roku. Miejsce zagłady natychmiastowej na Polesiu” zorganizowano w ramach cyklu „Spotkania z historią”.  To okazja do zapoznania się z najnowszymi książkami, których tematyka dotyczy II wojny światowej, a także z ich autorami. Tym razem wydarzenie poprowadził dr hab. Jerzy Grzybowski z Katedry Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.

MarWer

Zwiększ tekstZmniejsz tekstCiemne tłoOdwrócenie kolorówResetuj